The National Institute for Mathematical Sciences (NIMS) presents a very special NIMS-IMAGINARY exhibition in collaboration with the ICM committee and the Mathematisches Forschungsinstitut Oberwolfach (MFO). It will feature the best of all IMAGINARY modules of the last years and a lot of new software, images, films and sculptures. It will be the biggest IMAGINARY exhibition shown so far.
Yeryüzü Küresi
program
Emeği Geçenler
Katkıda Bulunanlar
Bu modül, harita bilimini ve kürenin geometrisini anlatmaktadır. Kürenin ve düzlemin geometrik özellikleri birbirinden tamamen farklıdır. Hiçbir harita yerküreyi bozmadan, aslına sadık kalarak betimleyemez. Bu yazılım, çeşitli harita izdüşümlerini karşılaştırıyor; şeklin «bozulmasının» ne demek olduğunun ve «mükemmel haritanın» neden var olamayacağının hissini vermeye çalışarak bu özellikleri tanıtıyor.
Yeryüzünün küresel yüzeyini düz bir haritada temsil etme problemi harita biliminin konusudur ve tarihte önemli bir matematiksel problem olagelmiştir (yön bulma, konum, sınırlar, toprak mülkiyeti…). Geometride temel bir teorem (Gauss’un Egregium teoremi), mükemmel bir haritanın olamayacağını, yani Yeryüzünü uzaklıkları koruyarak bir haritada resmedemeyeceğimizi söyler. Oysa harita bilimini motive eden tam da budur: Yeryüzünün temsili problemini yeterince iyi çözecek harita çeşitleri geliştirmek.
Burada fiziksel dünya küresiyle karşılaştırılacak altı ayrı harita izdüşümü sergiliyoruz. Tüm haritalar dünya ile 1’e 1 ölçekte inşa edilmiş olsa da şekillerdeki bozulma aşikardır. Haritaların özelliklerini keşfetmek açısından üzerlerinde izlenebilecek birkaç etkinlik ve birkaç gereç de sunuyoruz.
«Yeryüzü Küresi» (The sphere of the Earth) adlı program her bir harita için Tissot indicatrix denen bir elipsi harita üzerinden gösteriyor. Bu elips, haritanın doğasından gelen bozulmayı anlamaya yardım eden resimsel bir matematik gereci. Fare imlecini haritada dolaştırdıkça bunu merkeze alan bir elips çiziliyor; bu elips aslında bir çemberi temsil ediyor ama haritadaki bozulma çemberi öyle gösteriyor. Elipsleri farklı noktalarda incelemek bize izdüşümün özellikleri konusunda çok fazla bilgi veriyor.
İndirilecek dosyalar, afiş büyüklüğünde altı harita, bunları oluşturan program parçaları, Tissot indicatrix elipslerini gösteren yazılım, teknik bir kılavuz ve birkaç faaliyet önerisi.
Bu gösteri, «Yeryüzü Gezegeninin Matematiği 2013» (Mathematics of Planet Earth 2013) yarışmasında birincilik ödülü almıştır.